Κώστας Γρίβας: οι ΗΠΑ θα εκτονώσουν την Τουρκία εις βάρος της Ελλάδας
Μια αντιεξουσιαστική διάθεση σε συνδυασμό με έναν ριζοσπαστικό ισλαμισμό, που δεν έχει όμως ενιαία στοιχεία αλλά αντίθετα πολλές κατά τόπους διαφορές, συνθέτουν το εξεγερτικό σκηνικό στη Μέση Ανατολή. Συνομιλήσαμε για το θέμα με τον αμυντικό αναλυτή Κωνσταντίνο Γρίβα,ο οποίος μίλησε γι' αυτά τα φαινόμενα εγκαίρως, στο βιβλίο του "Η σάλπιγγα της αποκάλυψης". Από την άλλη, ο κ. Γρίβας μας επισημαίνει ότι ο φόβος των ΗΠΑ για μια ισχυρή και ισλαμική Τουρκία, θα οδηγήσει σε ανάληψη ανθελληνικών θέσεων από την Ουάσινγκτον.
Στο βιβλίο σας "η σάλπιγγα της αποκάλυψης", μιλάτε για έναν μελλοντικό ισλαμισμό που θα συνδυάζει φαινόμενα επαναστατικού μαρξισμού και τύπου Αλ Κάιντα φονταμενταλισμού. Τα γεγονότα της εποχής στην Μ. Ανατολή, αισθάνεσθαι να σας δικαιώνουν;
Προσωπική μου εκτίμηση είναι ότι στην Μέση Ανατολή αυτή τη στιγμή, πέραν όλων των άλλων έχουμε και τη γένεση ενός νέου γεωπολιτικού υποκειμένου, το οποίο είναι ένα μείγμα ριζοσπαστικού ισλαμισμού και μιας, κατά κάποιο τρόπο, δυτικής αντιεξουσιαστικής σκέψης. Υπάρχουν μέσα στον μουσουλμανικό κόσμο μεγάλες και δυναμικές νεολαιίστικες μάζες, οι οποίες δεν έχουν καμία σχέση με το παραδοσιακό ισλάμ, έστω και με το ριζοσπαστικό ισλάμ όπως εμείς το έχουμε γνωρίσει. Προκύπτει λοιπόν το ενδεχόμενο της δημιουργίας ενός ισλαμισμού που δεν τον γνωρίζουμε μέχρι στιγμής, ο οποίος θα είναι πολύ περισσότερο κοντά στη δυτική σκέψη από ό,τι συνέβαινε μέχρι τώρα και γι' αυτό, σε βάθος χρόνου, ενδέχεται να αποδειχθεί πολύ πιο επικίνδυνος.
Το βιβλίο μου "Η σάλπιγγα της αποκάλυψης", ήταν ένα μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας, το οποίο δεν αποσκοπούσε να έχει μελλοντολογικό χαρακτήρα. Πάντως, βασική του υπόθεση ήταν η δημιουργία ενός χαλιφάτου, ενός πανισλαμικού κράτους, όπου κυριαρχεί αυτό το μείγμα δυτικής αντιεξουσιαστικής σκέψης και παραδοσιακού ισλάμ, η οποία εκφράζει νεολαιίστικες μάζες και το βλέπουμε να γεννιέται σήμερα στους δρόμους των αραβικών πόλεων.
Προσωπική μου εκτίμηση είναι ότι στην Μέση Ανατολή αυτή τη στιγμή, πέραν όλων των άλλων έχουμε και τη γένεση ενός νέου γεωπολιτικού υποκειμένου, το οποίο είναι ένα μείγμα ριζοσπαστικού ισλαμισμού και μιας, κατά κάποιο τρόπο, δυτικής αντιεξουσιαστικής σκέψης. Υπάρχουν μέσα στον μουσουλμανικό κόσμο μεγάλες και δυναμικές νεολαιίστικες μάζες, οι οποίες δεν έχουν καμία σχέση με το παραδοσιακό ισλάμ, έστω και με το ριζοσπαστικό ισλάμ όπως εμείς το έχουμε γνωρίσει. Προκύπτει λοιπόν το ενδεχόμενο της δημιουργίας ενός ισλαμισμού που δεν τον γνωρίζουμε μέχρι στιγμής, ο οποίος θα είναι πολύ περισσότερο κοντά στη δυτική σκέψη από ό,τι συνέβαινε μέχρι τώρα και γι' αυτό, σε βάθος χρόνου, ενδέχεται να αποδειχθεί πολύ πιο επικίνδυνος.
Το βιβλίο μου "Η σάλπιγγα της αποκάλυψης", ήταν ένα μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας, το οποίο δεν αποσκοπούσε να έχει μελλοντολογικό χαρακτήρα. Πάντως, βασική του υπόθεση ήταν η δημιουργία ενός χαλιφάτου, ενός πανισλαμικού κράτους, όπου κυριαρχεί αυτό το μείγμα δυτικής αντιεξουσιαστικής σκέψης και παραδοσιακού ισλάμ, η οποία εκφράζει νεολαιίστικες μάζες και το βλέπουμε να γεννιέται σήμερα στους δρόμους των αραβικών πόλεων.
Πώς βλέπετε να διαμορφώνεται ο χάρτης της Μέσης Ανατολής; Αναβαθμίζεται ο ρόλος της Τουρκίας στην περιοχή;
Ένα μεγάλο μέρος του αμερικανικού κατεστημένου είναι δεδομένο ότι θα επενδύσει στην Τουρκία. Δηλαδή θα προσπαθήσει να χρησιμοποιήσει την Τουρκία, ώστε να σύρει αυτό το νέο ισλάμ που δημιουργείται προς μια δυτική κατεύθυνση, Το θέμα είναι ότι ναι μεν η Τουρκία είναι πιθανόν να μπορεί να επηρεάσει την κατάσταση που διαμορφώνεται, από την άλλη όμως θα επηρεαστεί και η ίδια από αυτήν. Δηλαδή, αντί να δούμε να δημιουργείται ένα δυτικότροπο ιρανικό ή αιγυπτιακό ισλάμ, να προκύψει ένα πολύ περισσότερο αντιδυτικό τουρκικό ισλάμ. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει με κανένα τρόπο, ότι αυτή η εξέλιξη είναι προς όφελος της Ελλάδος, τουλάχιστον όσον αφορά στο βραχυπρόθεσμο ορίζοντα. Άποψή μου είναι ότι όσο υπάρχει αυτή η κατάσταση τόσο περισσότερο οι ΗΠΑ θα φοβούνται την Τουρκία και κατά συνέπεια, όσον αφορά σε τυχόν σύγκρουση με τη χώρα μας, θα παίρνουν ολοένα και περισσότερο το μέρος της Τουρκίας.
Ένα μεγάλο μέρος του αμερικανικού κατεστημένου είναι δεδομένο ότι θα επενδύσει στην Τουρκία. Δηλαδή θα προσπαθήσει να χρησιμοποιήσει την Τουρκία, ώστε να σύρει αυτό το νέο ισλάμ που δημιουργείται προς μια δυτική κατεύθυνση, Το θέμα είναι ότι ναι μεν η Τουρκία είναι πιθανόν να μπορεί να επηρεάσει την κατάσταση που διαμορφώνεται, από την άλλη όμως θα επηρεαστεί και η ίδια από αυτήν. Δηλαδή, αντί να δούμε να δημιουργείται ένα δυτικότροπο ιρανικό ή αιγυπτιακό ισλάμ, να προκύψει ένα πολύ περισσότερο αντιδυτικό τουρκικό ισλάμ. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει με κανένα τρόπο, ότι αυτή η εξέλιξη είναι προς όφελος της Ελλάδος, τουλάχιστον όσον αφορά στο βραχυπρόθεσμο ορίζοντα. Άποψή μου είναι ότι όσο υπάρχει αυτή η κατάσταση τόσο περισσότερο οι ΗΠΑ θα φοβούνται την Τουρκία και κατά συνέπεια, όσον αφορά σε τυχόν σύγκρουση με τη χώρα μας, θα παίρνουν ολοένα και περισσότερο το μέρος της Τουρκίας.
Το Ισραήλ κινδυνεύει να απομονωθεί; Η συμμαχία της Ελλάδος μαζί του, εγκυμονεί κινδύνους για την χώρα μας;
Το Ισραήλ κινδυνεύει να βρεθεί εντελώς μόνο του μέσα στη διαμορφούμενη πολιτική πραγματικότητα. Χάνει τα ερείσματά του, ακόμη και μέσα στην αμερικανική πολιτική. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να προβεί σε απονενοημένα βήματα, που μπορεί να είναι καταστροφικά και για το ίδιο και κατά συνέπεια χώρες που θα έχουν ταυτιστεί άκριτα μαζί του, ενδέχεται να εμπλακούν σε ακραίες καταστάσεις χωρίς να αποκομίζουν κανένα όφελος. Κατά την ταπεινή μου άποψη, η Ελλάδα πρέπει να επιδιώξει να εξελιχθεί σε αυτόνομο γεωστρατηγικό παίκτη της περιοχής, να ενισχύσει την ισχύ της μέσα στο πλαίσιο του δυτικού κόσμου, με συγκεκριμένους τρόπους και από κει και πέρα, δεν χρειάζεται καμία θορυβώδης διαχείριση συνεργασίας με το Ισραήλ ή με κανέναν άλλον.
Τον ρόλο του Ιράν πώς τον βλέπετε να εξελίσσεται;
Το Ιράν είναι το μεγάλο ερωτηματικό αυτή τη στιγμή μέσα στο διεθνές σύστημα. Έτσι κι αλλιώς, αν και η Αίγυπτος φαίνεται να παίζει πολύ σημαντικό ρόλο, στην πραγματικότητα, η μεγάλη δύναμη της περιοχής είναι το Ιράν.
Παρόλο που αυτή τη στιγμή υπάρχει μια τουρκοϊρανική προσέγγιση, πιστεύω ότι σε βάθος χρόνου θα υπάρξει ένταση μεταξύ των δύο χωρών. Τόσο το Ιράν όσο και η Τουρκία, διεκδικούν ρόλο αυτόνομης δύναμης στην περιοχή και αυτή δεν χωράει δύο δυνάμεις. Νομίζω ότι το Ιράν έχει μια πάρα πολύ ψυχρή γεωστρατηγική που σχεδιάζει και υλοποιεί σε βάθος χρόνου. Επιδιώκει να εξελιχθεί σε μια από τις μεγάλες δυνάμεις του κόσμου και μπορεί να περιμένει αιώνες για να επιτύχει αυτόν το στόχο. Στο πλαίσιο αυτής του της προσπάθειας, τίποτε δεν είναι απίθανο για το μέλλον. Ακόμη και να καταφέρει να βρει ένα modus vivendi με κάποιο τρόπο με τις ΗΠΑ, αρκεί να μπορέσει να έχει ένα ρόλο κυρίαρχης δύναμης στην περιοχή. Θα το δούμε. Σήμερα η κατάσταση είναι πολύ ρευστή. Επίσης, παρόλο που βρίσκεται σε έξαρση όλο αυτό το κύμα του πανισλαμισμού - παναραβισμού, μην ξεχνάμε ότι υπάρχουν και οι εθνικές ταυτότητες. Δεν σημαίνει ότι οι νέοι μουσουλμάνοι του Ιράν, με τους νέους μουσουλμάνους της Αιγύπτου ή με τους εξεγερθέντες μιας άλλη ισλαμικής χώρας, θα συνεχίσουν να εναρμονίζονται στο μέλλον. Και το Ιράν έχει μια πολύ ισχυρή, δικιά του, βαθιά, γνήσια και ζωντανή εθνική ταυτότητα, η οποία θα παίξει το ρόλο της.
Το Ιράν είναι το μεγάλο ερωτηματικό αυτή τη στιγμή μέσα στο διεθνές σύστημα. Έτσι κι αλλιώς, αν και η Αίγυπτος φαίνεται να παίζει πολύ σημαντικό ρόλο, στην πραγματικότητα, η μεγάλη δύναμη της περιοχής είναι το Ιράν.
Παρόλο που αυτή τη στιγμή υπάρχει μια τουρκοϊρανική προσέγγιση, πιστεύω ότι σε βάθος χρόνου θα υπάρξει ένταση μεταξύ των δύο χωρών. Τόσο το Ιράν όσο και η Τουρκία, διεκδικούν ρόλο αυτόνομης δύναμης στην περιοχή και αυτή δεν χωράει δύο δυνάμεις. Νομίζω ότι το Ιράν έχει μια πάρα πολύ ψυχρή γεωστρατηγική που σχεδιάζει και υλοποιεί σε βάθος χρόνου. Επιδιώκει να εξελιχθεί σε μια από τις μεγάλες δυνάμεις του κόσμου και μπορεί να περιμένει αιώνες για να επιτύχει αυτόν το στόχο. Στο πλαίσιο αυτής του της προσπάθειας, τίποτε δεν είναι απίθανο για το μέλλον. Ακόμη και να καταφέρει να βρει ένα modus vivendi με κάποιο τρόπο με τις ΗΠΑ, αρκεί να μπορέσει να έχει ένα ρόλο κυρίαρχης δύναμης στην περιοχή. Θα το δούμε. Σήμερα η κατάσταση είναι πολύ ρευστή. Επίσης, παρόλο που βρίσκεται σε έξαρση όλο αυτό το κύμα του πανισλαμισμού - παναραβισμού, μην ξεχνάμε ότι υπάρχουν και οι εθνικές ταυτότητες. Δεν σημαίνει ότι οι νέοι μουσουλμάνοι του Ιράν, με τους νέους μουσουλμάνους της Αιγύπτου ή με τους εξεγερθέντες μιας άλλη ισλαμικής χώρας, θα συνεχίσουν να εναρμονίζονται στο μέλλον. Και το Ιράν έχει μια πολύ ισχυρή, δικιά του, βαθιά, γνήσια και ζωντανή εθνική ταυτότητα, η οποία θα παίξει το ρόλο της.
Είναι πιθανό το σενάριο ενός γενικευμένου πολέμου στην περιοχή σε ένα όχι τόσο μακρυνό μέλλον;
Είναι πάρα πολύ ενδιαφέρον το γεγονός ότι συμβαίνουν όλες αυτές οι δραματικές εξελίξεις, τη στιγμή που γενικότερα αποδομείται η αμερικανική επιρροή στην Μέση Ανατολή. Έχουν πια περάσει οι μέρες της αμερικανικής παντοδυναμίας. Ο μύθος της πανίσχυρης Αμερικής έχει καταρρεύσει. Οι ΗΠΑ όσον αφορά στις στρατιωτικές δυνατότητες, έχουν εγκλωβιστεί στον πόλεμο ενάντια στην τρομοκρατία, προσπαθώντας να κερδίσουν έναν μη συμβατικό πόλεμο στο Αφγανιστάν, ο οποίος δεν μπορεί να κερδηθεί.
Αυτό σημαίνει ότι στην προσπάθεια αυτή θυσιάζουν σημαντικές συμβατικές μαχητικές ικανότητες. Εν παραλλήλω, έχουν προκύψει μεγάλες αλλαγές στο χώρο της ανάπτυξης οπλικών συστημάτων σε άλλες χώρες του πλανήτη, με προεξάρχουσα την Κίνα. Για παράδειγμα, νέα και πολύ φθηνά, μαχητικά αεροσκάφη κινεζικής κατασκευής, τρίτης, τέταρτης και πέμπτης γενιάς μπορεί να πλημμυρίσουν τις διεθνείς αγορές στην επόμενη δεκαετία, σε συνδυασμό με προηγμένα αντιεροπορικά συστήματα, είτε κινεζικά, είτε βορειοκορεατικά αντίγραφα. Και αυτό σημαίνει ότι νέα γεωπολιτικά μεγέθη, όπως μπορεί να είναι οι χώρες του αραβικού κόσμου που θα έχουν απαλλαγεί πλέον από τα δυτικόφιλα αυταρχικά καθεστώτα τους, θα μπορούν να έχουν πρόσβαση σε οπλικά συστήματα και τεχνολογίες, που θα τις καθιστούν πολύ περισσότερο προστατευμένες έναντι αμερικανικής στρατιωτικής δράσης στο μέλλον από ό,τι σήμερα. Όσο λοιπόν αποδομείται η αμερικανική στρατιωτική ισχύς και όσο μεταλλάσσεται η γεωπολιτική ταυτότητα του ισλαμικού κόσμου, σε συνδυασμό με τη δυνατότητα απόκτησης φθηνών και πολύ αξιόπιστων οπλικών συστημάτων, τόσο δημιουργείται μια συνταγή αποσταθεροποίησης, η οποία δεν ξέρουμε που μπορεί να οδηγήσει. Άρα και σενάρια εκτεταμένων πολεμικών αναμετρήσεων είναι πιθανά. Και μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η φαντασίωση ότι οι ΗΠΑ μπορούν να αντιμετωπίσουν τους πάντες και τα πάντα, μπορεί να μην έχει μέλλον σε μερικά χρόνια, αν είχε και ποτέ.
Έχουν σχέση αυτά που συμβαίνουν σήμερα στην Μέση Ανατολή, με τις "έγχρωμες" επαναστάσεις που είδαμε να συμβαίνουν στην Ανατολική Ευρώπη;
Η εκτίμησή μου είναι ότι οι εξεγέρσεις στην Τυνησία, την Αίγυπτο και τις άλλες αραβικές χώρες δεν ελέγχονται από κάπου. Δεν βλέπω και ποιοι θα ήταν οι κερδισμένοι. Είναι μάλλον υπερβολικό να τις συγκρίνουμε με τις "πορτοκαλί" επαναστάσεις, στην Γεωργία ή στην Ουκρανία, που ήταν προσπάθεια της Δύσης να διεισδύσει στο ρωσικό ζωτικό χώρο. Είναι γνήσια λαϊκά κινήματα, δεν έχει σημασία εάν δημιουργούν μια πραγματικότητα η οποία δεν βολεύει την Δύση. Προκαλεί, δε, σοκ η αφέλεια της δυτικής στρατηγικής που θεωρούσε ότι η σημερινή πραγματικότητα θα παρέμενε αναλλοίωτη εσαεί. Και είναι εντυπωσιακό πως μετά τόσα χρόνια μετά τον Χομεϊνί στο Ιράν, πάλι οι υποτίθεται πανίσχυρες μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ πιάστηκαν αδιάβαστες και εμφανίζονται να πέφτουν από τα σύννεφα. Το Ιράν βέβαια είναι μια άλλη περίπτωση και για τα γεγονότα εκεί υπάρχουν ερωτήματα.
Μια αντιεξουσιαστική διάθεση σε συνδυασμό με έναν ριζοσπαστικό ισλαμισμό, που δεν έχει όμως ενιαία στοιχεία αλλά αντίθετα πολλές κατά τόπους διαφορές, συνθέτουν το εξεγερτικό σκηνικό στη Μέση Ανατολή.
ΑπάντησηΔιαγραφή