Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΝΕΡΟ(7) - ΝΕΡΟ ΚΑΙ ΤΟ ΚΛΙΜΑ

Μέρος 7ον

Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΝΕΡΟ

ΝΕΡΟ ΚΑΙ ΤΟ ΚΛΙΜΑ

    Σε παγκόσμια διάσκεψη, τον Ιούνιο του 2007, έγιναν αναφορές για το φαινόμενο του θερμοκηπίου και τις επιπτώσεις που θα υπάρξουν σε ορισμένες από τις φτωχότερες περιοχές του πλανήτη. Τα στοιχεία ήταν εντυπωσιακά. Μέχρι το 2100, ένα έως τρία δισεκατομμύρια άτομα παγκοσμίως αναμένεται να υποφέρουν από έλλειψη νερού.
    Το φαινόμενο του θερμοκηπίου θα έχει δύο σημαντικές επιπτώσεις σε παγκόσμιο επίπεδο:
  -  Πρώτον θα αυξήσει την εξάτμιση του ύδατος από το έδαφος, τις λίμνες και τα ποτάμια.
  -  Δεύτερον θα μειώσει σημαντική τις βροχοπτώσεις..
    Η μείωση αυτή για την Μέση Ανατολή και την Βόρεια Αφρική αναμένεται να είναι μέχρι και 20%. Το ήδη περιορισμένο νερό αυτών των περιοχών θα μειωθεί ακόμα περισσότερο. Το διαθέσιμο νερό ανά άτομο θα περιοριστεί τα επόμενα πενήντα χρόνια.
    Αυτή η ξαφνική παγκόσμια έλλειψη θα προκαλέσει εντάσεις και θα οξύνει τις συγκρούσεις σε ολόκληρο τον κόσμο. Η Αφρική, η Μέση ?Ανατολή και η Κεντρική Ασία, θα είναι φυσικά οι πρώτες που θα αντιμετωπίσουν αυτό το πρόβλημα.
    Η ζοφερή μελλοντική εικόνα δείχνει ότι σε λίγο θα ασχολούμαστε με <<τους πολέμους του νερού>>, και ήδη οι πόλεμοι αυτοί έχουν ξεκινήσει με την μορφή εντάσεων μεταξύ κρατών για την διαχείριση των υδάτων.
    Το πρώτο μέτρο που παίρνουν όλοι σχετικά με την λειψυδρία είναι τα φράγματα. Προϋποθέτοντας ότι έχουν σχεδιασθεί και κτιστεί με κατάλληλο τρόπο. Θα συμβάλουν στην ανάπτυξη αντιμετωπίζοντας τις κλιματικές αλλαγές και ελέγχοντας την αποθήκευση και την προμήθεια του νερού.
    Όμως η ανέγερση φραγμάτων σε ποταμούς που περνούν σύνορα χωρών, είναι δυνατόν να επηρεάσει την ποιότητα των υδάτων ή και φυσικά την διαθεσιμότητά τους στις γειτονικές χώρες, προκαλώντας έτσι εντάσεις.
    Το περιβάλλον επιπλέον επηρεάζεται από τα φράγματα όσο καλά και αν έχουν σχεδιαστεί. Τα φράγματα στον Νείλο έχουν σταματήσει πλέον την μεταφορά της τόσο γόνιμης λάσπης στην αιγυπτιακή πεδιάδα και στη θάλασσα. Αποτέλεσμα είναι ότι οι γεωργοί χρησιμοποιούν περισσότερα λιπάσματα επιβαρύνοντας το περιβάλλον. Επιπλέον μειώθηκαν οι πληθυσμοί των ψαριών που επί εκατομμύρια χρόνια τρέφονταν στο δέλτα των εκβολών του Νείλου. Έτσι λιγόστεψε και το εισόδημα των ψαράδων του δέλτα.
    Το ίδιο το Δέλτα άρχισε να συρρικνώνεται από τη διάβρωση της θάλασσας και το χειρότερο οι συνθήκες που επεκράτησαν επέτρεψαν την αλματώδη εξάπλωση της Σχιστοσωμίασης, μιας ασθένειας που προκαλείται από ένα μικροσκοπικό σκουλήκι που μπαίνει τρυπώντας το δέρμα και παρασιτεί στον ανθρώπινο οργανισμό.
    Τα φράγματα του Νείλου, του Νίγηρα ή των ποταμών της Σενεγάλης είναι πηγές έντασης και ταυτόχρονα διευκολύνουν τον διάλογο μεταξύ των κρατών, τα οποία μοιράζονται τις υδάτινες πηγές. Αναπτύσσοντας κοινή πολιτική στην αξιοποίηση των υδάτων, τα κράτη μπορούν να προσανατολιστούν προς την κατεύθυνση της κοινής ιδιοκτησίας και εκμετάλλευσης, μειώνοντας έτσι τον κίνδυνο οι διενέξεις για την ύδρευση να κλιμακωθούν και να εξελιχθούν σε βίαια φαινόμενα. Το πόσο όμως είναι εύκολο ή δυνατόν να γίνει κάτι τέτοιο μόνο το μέλλον θα το δείξει.
    Αν και  οι συγκρούσεις για τους διεθνείς υδάτινους πόρους είναι ένας σοβαρός κίνδυνος, αποτελούν μόνο την μία πλευρά του νομίσματος. Οι για το νερό, είναι πολύ πιθανόν <<σκληροί πολέμοι>> να διεξαχθούν μέσα στις ίδιες τις χώρες, όσο και μεταξύ των χωρών. Είναι λίγα χρόνια τώρα που στη Μακεδονία είχε ξεσπάσει σύρραξη μεταξύ δύο χωριών για την εκμετάλλευση των εδαφών μιας αποξεραμένης περιοχής και των τοπικών αποθεμάτων νερού..
    Στο Νταρφούρ, η μόνιμη λειψυδρία προκάλεσε εσωτερικό πόλεμο μεταξύ αγροτών και κτηνοτρόφων. Στο παιχνίδι ενεπλάκησαν και οι ξένοι που εποφθαλμιούσαν τα πετρέλαια της περιοχής με αποτέλεσμα να μαίνεται από χρόνια εμφύλιος πόλεμος που τελικά καταστρέφει την χώρα.
    Το Τσαντ διατρέχει τον κίνδυνο να υποστεί τα ίδια και να παρασύρει με την πάροδο του χρόνου και τα γειτονικά κράτη σε μία παράλογη σφαγή. Η Αφρική γενικά έχει σημαντικό πρόβλημα, αφού τα περισσότερα κράτη της είναι <<πολιτικές κατασκευές>> της εποχής των αποικιών. Συνήθως είναι πρώην κατακτήσεις ευρωπαϊκών χωρών που έχουν στο εσωτερικό τους ένα ανακάτεμα διαφορετικών εθνικών ομάδων. Και σαν να μην έφταναν οι φυλετικές εντάσεις τώρα μπαίνει στη μέση και η λειψυδρία.
    Κάτι άλλο που πρέπει να γίνει είναι να λυθεί το θέμα της κατανάλωσης του νερού. Η γεωργία ευθύνεται για την κατανάλωση του 70% ή και περισσότερο του νερού σε ολόκληρο τον κόσμο.
    Θα πρέπει να υπάρξει η κατάλληλη έρευνα αλλά και διαπαιδαγώγηση των αγροτών έτσι ώστε να αλλάξουν οι τρόποι με τους οποίους γίνεται σήμερα το πότισμα των χωραφιών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο κάμπος της Λάρισας. Επειδή οι γεωτρήσεις έχουν στραγγίξει πια το νερό του υπεδάφους, έχουν αρχίσει να σημειώνονται καθιζήσεις και να εμφανίζονται ρογμές σε σπίτια στα διάφορα χωριά. Δεν υπάρχει τίποτε πιο ανόητο από το να ποτίζεις καταμεσήμερο, το καλοκαίρι με 40 βαθμούς Κελσίου, μπαμπάκι και άλλες καλλιέργειες με <<πυραύλους>> ενώ είναι γνωστό ότι πάνω από το 40% του νερού εξατμίζεται! Τα κράτη έχουν μεγάλη ευθύνη σε αυτόν τον τομέα αφού καθιζήσεις παρατηρούνται πλέον σε ολόκληρο τον κόσμο.
    Επιπλέον δεν είναι αρκετό να παίρνεις νερό και να το μεταφέρεις σε ένα άλλο σημείο που δεν έχει. Αυτό αποδεικνύεται από την συρρίκνωση της λίμνης Αράλης, της λίμνης του Τσαντ και της λίμνης της Νεκράς Θάλασσας. Όχι μόνο στεγνώνουν αλλά επιπλέον απειλείται και η οικολογική ισορροποία ακόμη περισσότερο και στο τέλος όταν θα στερέψουν τελείως τότε η ξηρασία θα χτυπήσει όλες τις περιοχές που χρησιμοποιούσαν το νερό αυτών των λιμνών.
    Στην Δυτική Αφρική, την Μέση Ανατολή, την Ινδία και την Κεντρική Ασία το πρόβλημα είναι ήδη μεγάλο και απαιτούνται διεθνείς πολιτικές πρωτοβουλίες για να κατευνάσουν τις αναδυόμενες τοπικές ή διεθνείς συγκρούσεις.
    Κανονικά πρέπει να δημιουργηθεί ένας Οργανισμός Περιβάλλοντος στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών, εφοδιασμένος με τα κατάλληλα νομικά και οικονομικά μέσα για την επίλυση των προβλημάτων που θα πρέπει να λύσει. Αν και η μέχρι τώρα ιστορία του ΟΗΕ, δείχνει ότι όχι μόνο δεν έλυσε κανένα πρόβλημα, αλλά αντιθέτως λειτούργησε σαν υπάλληλος των ισχυρών κρατών του ΝΑΤΟ και των πολυεθνικών.

ΝΕΡΟ ΚΑΙ ΒΟΛΙΒΙΑ

    Το 1999 κάτω από την πίεση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, η κυβέρνηση της Βολιβίας αποφάσισε να ιδιωτικοποιήσει μια σειρά από επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας, ανάμεσά τους και την δημοτική επιχείρηση νερού της Κοτσαμπάμπα.
    Το συμβόλαιο ανέλαβε μια κοινοπραξία, η Άγκουας ντε Τανάρι, στην οποία κυριότερος εταίρος ήταν η Ιντερνάσιοναλ Γουότερς Λίμιτεντ. Πρόκειται για θυγατρική εταιρεία της αμερικανικής Μπεκτέλ της εταιρείας που έχει αναλάβει όλο το έργο της ανοικοδόμησης του Ιράκ. Μέσα σε τρεις με τέσσερις μήνες , η κοινοπραξία έκανε αυξήσεις στις τιμές του νερού έως και 2.000%!
    Πάνω από το 65% των ανθρώπων της περιοχής ζει κάτω από τα όρια της φτώχειας. Έτσι το 2000 συνέβη μια μικρή επανάσταση. Ο κόσμος εξεγέρθηκε και με συνεχείς διαδηλώσεις κατάφερε να σταματήσει την ιδιωτικοποίηση του νερού στην πόλη.
    Η επανάσταση ήταν διπλή. Οι αγρότες απέκλεισαν την πόλη απ΄ έξω, ενώ οι εξαθλιωμένοι κάτοικοι κατέβηκαν στον δρόμο. Ακολούθησαν πλήθος διαδηλώσεις, συχνά βίαιες που οδήγησαν σε δεκάδες θανάτων από την πλευρά των διαδηλωτών. Όπως ήταν φυσικό επενέβη ο στρατός και η αστυνομία για να επαναφέρει στην τάξη τους <<ταραξίες>>. Έγινε χρήση δακρυγόνων, έπεσαν πυροβολισμοί, το κράτος κήρυξε την πόλη σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, χωρίς όμως να καταφέρει να σταματήσει την αυθόρμητη λαΐκή εξέγερση. Τελικά ο λαός κατάφερε να <<κλέψει το χρυσό συμβόλαιο>> μέσα από τα χέρια της ιδιωτικής εταιρείας Μπεχτέλ, η οποία είναι η μητρική της τοπικής Άγκουας ντε Τανάρι.
    Κάτω από την λαϊκή πίεση το συμβόλαιο με την εταιρεία ακυρώθηκε. Η εταιρεία μάλιστα έχει προσφύγει στην Παγκόσμια Τράπεζα διεκδικώντας από την κυβέρνηση της Βολιβίας αποζημίωση 25 εκατομμυρίων δολαρίων, παρά το γεγονός ότι τα έσοδα της μητρικής εταιρείας της Μπεκτέλ, ξεπέρασαν το έτος 2000, τα 14 δισεκατομμύρια δολάρια ενώ ο προϋπολογισμός της Βολιβίας ήταν μόλις 2,7 δισεκατομμύρια δολάρια!
    Είναι φανερό ότι με τον <<άνεμο της παγκοσμιοποίησης και της ιδιωτικοποίησης των πάντων>> στα πανιά τους οι πολυεθνικές έχουν αρχίσει να αποθρασύνονται αφήνοντας στην άκρη ακόμη και τα προσχήματα. Εμφανίζουν ξεκάθαρα ένα ληστρικό πρόσωπο. Αυτό είναι βέβαια φυσιολογικό αφού η δομή των εταιρειών είναι τέτοια που πρέπει να εμφανίζουν συνεχώς αυξανόμενα κέρδη για να μπορέσουν να επιβιώσουν μέσα στην Χρηματιστηριακή Ζούγκλα που γεννήθηκαν.
    Αλλά οι Βολιβιανοί μπορούν να παρηγορούνται. Δεν είναι μόνο στην χώρα τους που επιχειρείται η ιδιωτικοποίηση του νερού.
    Όπως ξέρετε η φτώχεια αποτελεί ένα από τα κυριότερα προβλήματα στην Αφρική. Το 2002 οι δύο στις τρεις οικογένειες στις φτωχογειτονιές των μαύρων του Κέηπ Τάουν πεινούσαν, καθώς το 76% των νοικοκυριών ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας με λιγότερο από 42 δολάρια το μήνα!
    Η Νότιος Αφρική δεν συνήλθε ποτέ από την πετρελαϊκή κρίση του 1974. Η χώρα έχει ένα εξωτερικό χρέος ύψους 27 δισεκατομμυρίων δολαρίων και η κυβέρνηση ακολουθεί πιστά τις εντολές του Δ.Ν.Τ. και της Παγκόσμιας Τράπεζας.
    Αυτοί οι δύο <<φιλανθρωπικοί οργανισμοί>>, που τόσο πολύ ανησυχούν για τους φτωχούς, την πιέζουν ασφυκτικά. Έτσι η κυβέρνηση προωθεί την κατάργηση των κρατικών παροχών, την ανεξέλεγκτη ελευθερία της αγοράς και τις ιδιωτικοποιήσεις.
   Το τελευταίο <<κατόρθωμα>> της κυβέρνησης είναι και η ιδιωτικοποίηση του νερού Το αποτέλεσμα ήταν ότι όπως και στη Βολιβία έτσι και στο Σοβέτο έχει ξεσπάσει επανάσταση.
    Τελικά ισχύει η παροιμία <<όπου φτωχός και η μοίρα του>>. Πάντοτε όλα τα πειράματα και οι κερδοσκοπίες γίνονται στην πλάτη των φτωχών, των αδυνάτων και των εξαθλιωμένων αυτού του κόσμου.

ΝΕΡΟ ΚΑΙ ΚΕΡΔΗ

    Η περίπτωση της Βολιβίας είναι χαρακτηριστική. Ήδη όμως μαίνεται στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ ένας πόλεμος πόλεων. Θύματα και τρόπαιο είναι οι καταναλωτές του ανεπτυγμένου κόσμου. Δημόσιες υπηρεσίες ύδρευσης εναντίον ιδιωτικών επιχειρήσεων εμφιαλωμένων νερών. Επειδή φυσικά στην Ευρώπη δεν μπορούσαν να ιδιωτικοποιήσουν το νερό στις μεγάλες πόλεις, οι εταιρείες έκαναν για χρόνια διαφημιστική επίθεση. Οι καταναλωτές έπρεπε να πειστούν ότι το εμφιαλωμένο νερό είναι ότι καλύτερο για την υγεία τους. Έτσι ο κόσμος άρχισε να αγοράζει το πανάκριβο νερό σε τιμές ανώτερες της βενζίνης. Τα πράγματα δεν είναι όμως έτσι όπως τα περιγράφουν οι διαφημίσεις. Εκτός του ότι το νερό της βρύσης είναι συνήθως απολύτως ασφαλές για την υγεία, υπάρχει το πρόβλημα των σκουπιδιών. Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι η αγορά εμφιαλωμένων είναι καταστροφική για το περιβάλλον.
    Κάθε χρόνο παγκοσμίως καταναλώνονται 81.000 τόνοι πετρελαίου και 600 εκατομμύρια τόνοι νερού μόνο και μόνο για να κατασκευαστούν τα πλαστικά μπουκάλια. Ο συνολικός αριθμός τους πλησιάζει τα 150 δισεκατομμύρια μπουκάλια που τα περισσότερα από αυτά καταλήγουν στη θάλασσα και τα ποτάμια.
    Τα συνολικά κέρδη ετησίως φτάνουν το ιλιγγιώδες ποσόν του ενός τρισεκατομμυρίου δολαρίων. Τα κέρδη έχουν συνεχή αυξητική τάση δεδομένου ότι τα τελευταία τριάντα χρόνια τα κέρδη, έχουν αυξηθεί κατά 2.000%.
    Έτσι στις ΗΠΑ ξεκίνησε εκστρατεία διαφήμισης του νερού της βρύσης και πολλά εστιατόρια σερβίρουν πλέον στους πελάτες τους τέτοιο νερό.
    Στον χορό μπήκε και η Ευρώπη. Χαρακτηριστικά σε έρευνα που έγινε στη Ρώμη, με εκατοντάδες χιλιάδες δειγματοληπτικούς ελέγχους στο σύστημα ύδρευσης, απεδείχθη ότι το νερό της πόλης είναι καλό και φυσικά πολύ πιο φθηνό από το εμφιαλωμένο.
    Η ζυγαριά στην μάχη δημοσίων και ιδιωτικών εταιρειών, προς το παρόν τουλάχιστον, μοιάζει άνιση, καθώς όλο και περισσότεροι καταναλωτές προτιμούν το εμφιαλωμένο νερό. Η αυξητική αυτή τάση αποδίδεται σε μερικούς <<μύθους>> που έχουν ήδη περάσει στο υποσυνείδητό τους από την υπερβολική διαφήμιση. Οι καταναλωτές έχουν πια πειστεί ότι το νερό των πηγών είναι πολύ καθαρό. Αγνοούν επίσης ότι τα νερά που βρίσκονται επιφανειακά στο έδαφος πολύ συχνά συγκεντρώνουν ρύπους που σπάνια εντοπίζονται στο δημόσιο σύστημα ύδρευσης.
    Πρόσφατα κατ ερρίφθη και ο μύθος ότι το εμφιαλωμένο νερό είναι <<πιο γευστικό>> και ότι το νερό της βρύσης <<μυρίζει>>. Από ότι φαίνεται πρόκειται περισσότερο για αυθυποβολή λόγω της διαφήμισης. Μια Ιταλική περιβαλλοντική οργάνωση ζήτησε από κατοίκους αρκετών πόλεων να ξεχωρίσουν το νερό της βρύσης από το εμφιαλωμένο πίνοντας από μπουκάλια. Από την στατιστική μελέτη προέκυψε ότι λιγότερο από 20% των δοκιμαστών κατάλαβε κάποια διαφορά.
    Επίσης υπάρχει και το πρόβλημα του πλαστικού. Τα μπουκάλια τις περισσότερες φορές μένουν εκτεθειμένα στον ήλιο και σε υψηλές θερμοκρασίες. Αυτό μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα να διαλύονται στο νερό χημικές ουσίες από το πλαστικό.
    Επιπλέον για το νερό της βρύσης υπάρχουν όρια στην συγκέντρωση ουσιών, όπως το βενζόλιο, κάτι που όμως ΔΕΝ ΙΣΧΎΕΙ για το εμφιαλωμένο. Εξάλλου οι χημικές αναλύσεις δεν βρίσκουν κάποια ιδιαίτερη διαφορά ανάμεσα στα περισσότερα δείγματα νερού.
    Ακόμα επειδή υπάρχει κάποιο κενό στις νομοθεσίες, ο οποιοσδήποτε μπορεί να εμφιαλώσει νερό της βρύσης και μετά να το πουλήσει! Έτσι από ότι φαίνεται μόνο η διαφήμιση και τα υπέρογκα κέρδη δικαιολογούν την νέα μόδα του <<καθαρού εμφιαλωμένου>>.

ΝΕΡΟ ΚΑΙ ΑΠΙΣΤΕΥΤΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ

    Είναι γεγονός ότι το πρόβλημα της λειψυδρίας οφείλεται εν μέρει στην αλλαγή του κλίματος. Οι βροχοπτώσεις έχουν γίνει σπάνιες σε πολλές περιοχές. Μεγάλο μέρος των εδαφών της Μεσογείου γίνεται όλο και πιο ξερό. Επιπλέον στο μέλλον οι άνυδρες περιοχές του πλανήτη θα γίνουν ακόμη πιο ξερές.
    Τα τελευταία δύο χρόνια έχει χαμηλώσει η στάθμη του Αμαζονίου, που από μόνος του μεταφέρει το ένα πέμπτο του νερού όλων των ποταμών της Γης.
    Για μεγάλο μέρος του χρόνου, ο Κίτρινος ποταμός στην Κίνα, ο Ινδός στο Πακιστάν, ο Μάρι στην Αυστραλία, ο Κολοράντο στις ΗΠΑ και ο Νείλος στην Αίγυπτο σταματούν την ροή τους προς την θάλασσα.
    Η Αράλη εξαφανίζεται αφήνοντας μία αλμυρή έρημο που μετά από μερικά χρόνια θα αρχίσει να επεκτείνεται.
    Τα φράγματα στην Τουρκία έχουν την ικανότητα να αποξηράνουν εντελώς τον Ευφράτη, προτού αυτός φτάσει στην Συρία και το Ιράκ.
    Οι ΗΠΑ αδειάζουν σχεδόν τον Ρίο Γκράντε και τον Κολοράντο πριν αυτοί φτάσουν στα σύνορα κε το Μέξικο.
    Το Ισραήλ στραγγίζει το νερό του Ιορδάνη προτού αυτός μπορέσει να διατρέξει όλη την παλιά κοίτη του.
    Το κύριο όμως πρόβλημα είναι ότι στην πραγματικότητα οι ποταμοί και οι λίμνες αποξηραίνονται εξαιτίας της υπερβολικής κατανάλωσης νερού, που προορίζεται κυρίως για άρδευση χωραφιών.
    Στην Ινδία, για παράδειγμα, όπου οι ποταμοί μένουν ξεροί το μεγαλύτερο μέρος του έτους. Έπειτα από έρευνα αποκαλύφθηκε ότι τα τελευταία δέκα χρόνια οι καλλιεργητές έχουν σκάψει πάνω από είκοσι εκατομμύρια πηγάδια στα χωράφια για να αντλήσουν το νερό που υπάρχει. Και επειδή αντλούν νερό 24 ώρες το 24ωρο, η στάθμη του υδροφόρου ορίζοντα κατεβαίνει πολύ γρήγορα. Οι ερευνητές υπολόγισαν ότι κάθε χρόνο αντλούνται εκατό κυβικά χιλιόμετρα(!) νερού περισσότερο από εκείνο που μπορούν να αναπληρώσουν οι βροχοπτώσεις.
    Η γεωργία γενικά ευθύνεται για τα δύο τρίτα της παγκόσμιας κατανάλωσης νερού. Σε πολλές χώρες εξαντλούνται ακόμη και οι υπόγειες υδάτινες εφεδρείες είτε νόμιμα είτε παράνομα. Μόνο η Ιταλία έχει περισσότερα από ένα εκατομμύριο παράνομες γεωτρήσεις.
    Η τρέλα της τρομερής σπατάλης έχει τις ρίζες της στην <<πράσινη επανάσταση>> που έγινε στις δεκαετίες του 1970 - 80 για να παραχθούν τροφές για τον πληθυσμό της Γης που αυξανόταν με αλματώδεις ρυθμούς. Υπήρχε ο φόβος ότι εκατομμύρια άνθρωποι μπορεί να πέθαιναν από πείνα στα τέλη του εικοστού αιώνα.
    Η <<πράσινη επανάσταση>> είχε μεγάλη επιτυχία παράγοντας μεγαλύτερες ποσότητες τροφής. Όμως αν και οι νέες καλλιέργειες εξασφάλισαν μεγάλη απόδοση παραγωγής τροφών ταυτόχρονα άρχισαν να χρησιμοποιούν το νερό με τρόπο λιγότερο αποτελεσματικό σε σχέση με τις καλλιέργειες του παρελθόντος.
    Σήμερα, καλλιεργείται γύρω στο διπλάσιο έδαφος από την εποχή της δεκαετίας του 1970, αλλά καταναλώνεται η τριπλάσια ποσότητα νερού σε σχέση με τότε.
    Τα αποτελέσματα της στατιστικής μελέτης είναι συγκλονιστικά και μόνο φόβο μπορούν να προκαλέσουν:
  -  Χρειάζονται εκατόν πενήντα χιλιάδες λίτρα νερού για να παραχθεί ένα αυτοκίνητο.
  -  Χρειάζονται τρεις χιλιάδες λίτρα νερού για να πάρουμε ένα κιλό ζάχαρη.
  -  Χρειάζονται είκοσι χιλιάδες λίτρα νερού για να πάρουμε ένα κιλό καφέ.
  -  Χρειάζονται πέντε χιλιάδες λίτρα νερού για ένα κιλό ρύζι.
  -  Χρειάζονται δέκα χιλιάδες λίτρα νερού τουλάχιστον μόνο για συντηρηθεί ένα μοσχάρι
  -  Χρειάζονται έντεκα χιλιάδες λίτρα νερού ώστε τελικά να πάρουμε ένα χάμπουργκερ. Και αυτά μόνο για την δημιουργία της τροφής της αγελάδας.
    Φυσικά θα μπορούσαμε να συμπληρώσουμε στον κατάλογο το νερό που απαιτείται για την κατασκευή και άλλων τεχνολογικών αγαθών. Αλλά δεν είναι αυτός ο σκοπός. Αρκούν τα λίγα αυτά παραδείγματα για να καταλάβουν όλοι ότι η σπατάλη του νερού είναι τρομακτική.
    Δεν προξενεί επομένως έκπληξη το γεγονός ότι οι διεθνείς εντάσεις για τον έλεγχο των υδάτινων πόρων πολλαπλασιάζονται παντού.
    Οι πόλεμοι για το νερό από ότι φαίνεται δεν θα αργήσουν. Η λειψυδρία δεν θα μας κάνει να διψάσουμε. Θα μας κάνει να πεινάσουμε.

ΝΕΡΟ, Ο ΑΣΠΡΟΣ ΧΡΥΣΟΣ

    Πρόσφατα οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι στον Άρη υπάρχει νερό. Αυτόματα έρχεται στο μυαλό μας η σκέψη: αν υπάρχει νερό τότε μπορεί να υπάρχει και ζωή. Έτσι βλέπουμε πόση σημασία έχει για εμάς το πολύτιμο αυτό υγρό.
    Ο ανησυχητικά αυτοκαταστροφικός πολιτισμός μας, μετατρέπει το νερό σε ένα καταναλωτικό αγαθό. Τα τελευταία πενήντα χρόνια η κατανάλωση νερού υπήρξε πολύ μεγαλύτερη σε σχέση με την αύξηση του πληθυσμού της γης. Τα ποσοστά κατανάλωσης νερού είναι ενδεικτικά της κατάστασης.
    Οι Ευρωπαίοι, ενώ είναι το 12% του παγκόσμιου πληθυσμού, κατέχουν το 8% των παγκόσμιων υδάτινων πόρων. Παρόλα αυτά σπαταλούν χωρίς σκέψη. Στην Ασία η κατάσταση είναι πολύ πιο δραματική. Εκεί το 60% του παγκόσμιου πληθυσμού χρησιμοποιεί το 36% των παγκόσμιων υδάτινων πόρων.
    Ο μέσος Αμερικανός χρησιμοποιεί, μόνο για το καζανάκι στην τουαλέτα, διακόσια λίτρα νερό, την στιγμή που ο μέσος Αφρικανός πρέπει να καλύψει τις ημερήσιες ανάγκες του με πέντε μόνο λίτρα!
    Ο(ι πλούσιοι πολίτες του βιομηχανικού βορρά, μεθυσμένοι από την υπέρ-κατανάλωση των πάντων, νομίζουν ότι το νερό είναι ένας ακόμα ανεξάντλητος πόρος. Πιστεύουν ότι το πρόβλημα αυτό δεν θα τους αγγίξει. Οι πολυεθνικές βοηθούν σε αυτό με διαφήμιση. Αλλά όλοι κάνουν λάθος και μάλιστα μεγάλο.
    Τα τελευταία πενήντα χρόνια σε ορισμένες περιοχές της γης ο υδροφόρος ορίζοντας μολύνθηκε με τρόπο αμετάκλητο. Προκλήθηκε ανεπανόρθωτη περιβαλλοντική ζημιά. Για να αποκατασταθεί το νερό, θα πρέπει να περάσουν χιλιάδες χρόνια.
    Ήδη η νέα μόδα να συγκρίνουμε το νερό με τον <<μαύρο χρυσό>> και να το χρησιμοποιήσουμε ανάλογα μας έχει βάλει σε έναν επικίνδυνα ολισθηρό δρόμο. Μετατρέπουμε το νερό, ένα νέο όπλο εκβιασμού και ένα νέο μέσον κερδοσκοπίας.
    Παντού προωθείται η ιδιωτικοποίηση του νερού. Παντού δημιουργούνται επιχειρηματικοί κολοσσοί που αποφασίζουν ποιος μπορεί να το χρησιμοποιεί. Το νερό όμως δεν είναι ένα εμπορεύσιμο αγαθό όμοιο με τ΄ άλλα. Είναι ένα δικαίωμα του ανθρώπου, όπως η τροφή και η υγεία.
    Στον ανεπτυγμένο κόσμο το 70% των αναγκών ύδρευσης προορίζεται για την γεωργία. Αλλά το χειρότερο έπεται. Τα μεγάλα σύγχρονα χοιροστάσια εκτροφής αποτελούν ήδη μιαν τρομερή οικολογική βόμβα. Τα κόπρανα τόσων πολλών χοίρων, μαζεμένων σε τόσο μικρό χώρο, επιβαρύνουν άμεσα το περιβάλλον. Επιπλέον επειδή συνήθως δεν γίνεται σωστός βιολογικός καθαρισμός (γιατί είναι πανάκριβος) τα απόβλητα μολύνουν τον υδροφόρο ορίζοντα.
    Αν εφαρμόσουμε αυτό το αδηφάγο δυτικό μοντέλο ανάπτυξης σε άλλα μέρη του πλανήτη, η κατάσταση θα γίνει εφιαλτική. Κάτι το τρομακτικό συμβαίνει σήμερα σε παραδοσιακά <<κλειστές>> χώρες όπως η Κίνα και η Ινδία. Η βιομηχανική ανάπτυξη κατατρώει όλους τους φυσικούς πόρους: πετρέλαιο και άλλα ορυκτά καύσιμα, πρώτες ύλες, δάση και φυσικά απίστευτες ποσότητες νερού. Η κατάσταση αρχίζει να ξεφεύγει από τον έλεγχο καθώς εφαρμόζονται λάθος μέθοδοι σε λάθος μέρη. Ήδη η τιμή του σιταριού αρχίζει να ανεβαίνει καθώς εκατομμύρια Κινέζοι και Ινδοί εγκαταλείπουν τον παραδοσιακό τρόπο διατροφής τους το ρύζι, τρώγοντας πλέον το ξενόφερτο σιτάρι.
    Είναι φανερό ότι το παγκόσμιο πρόγραμμα της πολιτικής για το νερό δεν μπορεί να αποφασίζεται από μερικά μόνο κράτη. Η αξιοποίηση των ποταμών και των λιμνών, που συχνά διασχίζουν ή αγγίζουν πολλές χώρες, προϋποθέτει μια πολυμερή και ουσιαστικά διεθνή δράση. Η πολιτική εκμετάλλευσης των υδάτινων πόρων που βασίζεται αποκλειστικά στην οικονομική ανάπτυξη θα μας οδηγήσει μια ώρα γρηγορότερα στην καταστροφή.
    Αυτό όμως είναι δύσκολο να εφαρμοστεί στους καιρούς της παγκοσμιοποίησης. Οι ισχυροί χρησιμοποιούν ήδη το νερό σαν όπλο και σαν μέσον πλουτισμού. Όμως ένας από τους νόμους της αγροτικής οικονομίας είναι ότι πρέπει να γνωρίζεις και να σέβεσαι όλα όσα χρησιμοποιείς στην παραγωγή της τροφής σου. Και φυσικά το νερό δεν αποτελεί εξαίρεση.

ΝΕΡΟ ΚΑΙ ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ

    Από την δεκαετία του 1960, ο κύριος σύμμαχος του Ισραήλ είναι οι ΗΠΑ. Τα συμφέροντα, οι στρατηγικοί στόχοι και οι επιπτώσεις αυτής της συμμαχίας στην ειρήνη στην Μέση Ανατολή ενδιαφέρουν ελάχιστα ή καθόλου τα χειραγωγούμενα από το κεφάλαιο ΜΜΕ.
    Οι δύο σύμμαχοι είναι απόλυτα πρόθυμοι να χρησιμοποιήσουν στρατιωτικά μέσα για την επίτευξη των σκοπών τους και να ανεχθούν εμπόδια από το ισχύον διεθνές δίκαιο και τον ΟΗΕ. Αυτό δεν είναι ιδιαίτερα δύσκολο αφού οι Αμερικανοί δίνουν μεγάλα ποσά για την συντήρηση του ΟΗΕ και επιπλέον μέσω του ΝΑΤΟ έχουν την επικυριαρχία στην Ευρώπη.
    Τα πετρέλαια της Μέσης Ανατολής είναι ένας κύριος στόχος των Αμερικανών. Ένας άλλος κύριος στόχος είναι η Κασπία και η Ασιατική ενδοχώρα που έχουν πολλά ορυκτά καύσιμα. Έτσι χρειάζεται αμερικανικό <<πόδι>> στην Ασία με κάθε μέσον και κάθε θυσία για να βρίσκονται  κοντά στο μαλακό υπογάστριο της Ρωσίας. Για όλα αυτά απαιτείται μια βάση για τους Αμερικανούς και η βάση αυτή είναι η στρατιωτική συμμαχία ΗΠΑ, Ισραήλ και Τουρκίας. Φυσικός βασικός παράγοντας είναι το νερό, το οποίο απαιτείται για να στηρίζει τις οικονομίες των συμμάχων στην περιοχή.
    Στο Ισραήλ, το ποσοστό των στρατιωτικών δαπανών στο σύνολο του προϋπολογισμού είναι 17,9%. Οι στρατιωτικοί κυριαρχούν πλήρως και το Ισραήλ χρησιμοποιεί συνεχώς την δια των όπλων επέκταση του εδάφους του, καθώς κει μα την βίαιη συμπεριφορά προς τους Άραβες.
    Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου των Ομοσπονδιακών Ενόπλων Δυνάμεων του μονάχου Μιχαήλ Γούλφσον σε συνέντευξή του είπε για την εδαφική επέκταση του Ισραήλ:
  -  Το έδαφος του Ισραήλ, κατά το πρώτο αραβοϊσραηλινό πόλεμο του 1949, ήταν ήδη μεγαλύτερο από την στιγμή της ίδρυσης του κράτους το Μάη του 1948..
  -  Ο πόλεμος των έξι ημερών άλλαξε εντελώς την γεωπολιτική κατάσταση της περιοχής. Μέσω του πολέμου ενάντια στην ΟΑΠ στο Λίβανο, το Ισραήλ είχε υπό τον έλεγχό του τις περιοχές οι οποίες, ήδη από το 1919 διεκδικούνταν από την Παγκόσμια Σιωνιστική Οργάνωση.
    Η επιθετική αυτή πολιτική του Ισραήλ είχε σαν αποτέλεσμα 5.000 μόνο έποικοι στην Λωρίδα της Γάζας να κατέχουν το ένα τέταρτο της συνολικής έκτασης της περιοχής.
    Η επιθετική επεκτατική πολιτική του Ισραήλ, παραβιάζει μόνιμα τα ανθρώπινα δικαιώματα των Παλαιστινίων και οδήγησε σε επανειλημμένες καταδικαστικές αποφάσεις στον ΟΗΕ αλλά βέβαια το Ισραήλ δεν στεναχωρήθηκε και τόσο. Έτσι κι αλλιώς η πολιτική του Ισραήλ καθορίζεται σχεδόν αποκλειστικά με στρατιωτικά κριτήρια.
    Επιπλέον οι ΗΠΑ, από την κρίση του πετρελαίου του 1973-74, υποστήριξαν ανεπιφύλακτα το Ισραήλ στον πολιτικό, οικονομικό και στρατιωτικό τομέα. Τις περισσότερες φορές ήταν το Βέτο των Αμερικανών που απέτρεψε καταδίκες από τον ΟΗΕ.
    Το Ισραήλ διαθέτει επίσης ένα οπλοστάσιο από 200 μέχρι 300 πυρηνικές κεφαλές. Από το 1952 ο Σιμόν Πέρες άρχισε τις προσπάθειες για δημιουργία μιας υπηρεσίας πληροφοριών ειδικά για την προστασία του σχεδίου ατομικής ενέργειας. Για την υλοποίηση του σχεδίου κατασκευής, ζήτησε οικονομική ενίσχυση από εβραίους εκατομμυριούχους.
    Το 1966, ο Πέρες αρνήθηκε τον έλεγχο της Διεθνούς Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας (IAEA) με την δικαιολογία ότι οι Άραβες υπερτερούν σε συμβατικά όπλα. Παρόλα αυτά τελικά ο Πέρες πήρε και το Βραβείο Νόμπελ για την Ειρήνη.
    Έτσι το Ισραήλ κατέχει με την βία εδάφη των Παλαιστινίων αλλά και νερό των Παλαιστινίων.
    Για τους στρατιωτικούς ιστορικούς ο αραβοϊσραηλινός πόλεμος των έξι ημερών του 1967 θεωρείται σαν <<ο πρώτος πόλεμος του νερού>>. Το Ισραήλ διεξήγαγε τον πόλεμο βάσει ενός <<υδρολογικού σχεδίου>. Κατέκτησε εδάφη από τα οποία προμηθεύεται το 90% των συνολικών αναγκών του σε νερό, ενώ κατέχει το έδαφος με τα μισά αποθέματα νερού στην περιοχή.
    Οι Παλαιστίνιοι έπαιρναν νερό από 750 πηγές. Οι Ισραηλινές γεωτρήσεις που φτάνουν σε βάθος μέχρι τα 1.000 μέτρα, αποξήραναν τις μισές από τις πηγές των Παλαιστινίων, που ήταν επιφανειακές. Το ύψος του υδροφόρου ορίζοντα, στην Λωρίδα της Γάζας, μειώνεται 20 εκατοστά κάθε χρόνο, ενώ η ποιότητα του πόσιμου νερού χειροτερεύει συνεχώς, λόγω της εισόδου του θαλασσινού νερού. Η κατοχή των υψιπέδων του Γκολάν, όπου υπάρχει και η λίμνη Τιβεριάδα, εξασφαλίζει τον έλεγχο πάνω στον Ιορδάνη και στο 50% του νερού του. Από το Γκολάν το Ισραήλ προμηθεύεται το 30% του νερού που καταναλώνει.
    Το Ισραήλ χρησιμοποιεί, για τον ανεφοδιασμό του σε νερό, πηγές έξω από την κρατική του περιοχή. Κρατάει τα αποθέματα του χρησιμοποιώντας ότι βρίσκεται έξω από την <<νόμιμη>> επικράτειά του, όπως το Γκολάν, ο νότιος Λίβανος, η Δυτική Όχθη και η Λωρίδα της Γάζας.
    Επιπλέον αυτή η παράνομη χρήση του νερού από το Ισραήλ χρησιμοποιείται σαν <<επιχείρημα ασφαλείας>> για να μην υπακούσει στην Απόφαση 242 του ΟΗΕ να αποσυρθεί από τα κατεχόμενα.
    Το πρόβλημα υδροδότησης ήρθε και πάλι στο προσκήνιο κατά την διάρκεια των συνομιλιών με την Συρία για την απελευθέρωση των υψωμάτων του Γκολάν και βέβαια χρησιμοποιήθηκε, ως συνήθως, από το εβραϊκό κράτος ως διπλωματικό χαρτί. Τα υψίπεδα του Γκολάν αποτελούν την βασική πηγή πόσιμου νερού της περιοχής. Η συρο-ισραηλινή διαμάχη για το νερό προέκυψε στο ευρύτερο πλαίσιο των συνομιλιών για την αποχώρηση των ισραηλινών στρατευμάτων από την περιοχή.
    Παρόμοια είναι η κατάσταση και στις σχέσεις  Ισραήλ - Λιβάνου. Κάθε πιθανή συνομιλία για την αποχώρηση των δυνάμεων του Τελ Αβίβ από την κατεχόμενη ζώνη του Νοτίου Λιβάνου θα κολλήσει στο ζήτημα της διαχείρισης των υδάτων του ποταμού Λιτάνι.
    Επίσης διαρκή πηγή εντάσεων μεταξύ Παλαιστινίων και Εβραίων εποίκων αποτελεί και ο υδροφόρος ορίζοντας κοντά στον ποταμό Γιαργκόν Τανινίμ, ο οποίος βρίσκεται σε κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη. Τα προβλήματα με το νερό έρχονται στο φως ανάλογα με τα πολιτικά και διπλωματικά συμφέροντα της κάθε πλευράς.
    Το ίδιο ισχύει και για την περίπτωση της Τουρκίας, όπου η κατασκευή φραγμάτων στον Τίγρη και τον Ευφράτη αναμένεται να πυροδοτήσει και πάλι την ένταση μεταξύ της Άγκυρας, της Δαμασκού και της Βαγδάτης, δεδομένου ότι θα διακοπεί ή θα μειωθεί η ροή του νερού προς τη Συρία και το Ιράκ.
    Το κλεμμένο νερό κατανέμεται εξαιρετικά άνισα μέσα στα κατεχόμενα. Ένας Εβραίος έποικος μπορεί να καταναλώνει έξι φορές μεγαλύτερη ποσότητα νερού από έναν Παλαιστίνιο. Παραβιάζοντας ακόμη και την Συμφωνία του Όσλο απαγορεύει τις γεωτρήσεις στα κατεχόμενα, επιβάλλει στους Παλαιστίνιους μέγιστη κατανάλωση νερού 40 λίτρων την ημέρα. Η τιμή που επιβάλλεται είναι πενταπλάσια από εκείνη που πληρώνουν οι Ισραηλινοί, που μπορούν να καταναλώσουν 250 λίτρα ημερησίως. Επιπλέον όλα τα πηγάδια των παλαιστινιακών οικισμών εντάσσονται μονομερώς στο ισραηλινό τμήμα όταν βρίσκονται κοντά στα μελλοντικά σύνορα.
    Η διανομή του νερού στον παλαιστινιακό πληθυσμό ελέγχεται από τις στρατιωτικές αρχές. Ο σχεδιασμός, η έγκριση, η κατασκευή και η χρηματοδότηση των δικτύων ύδρευσης βρίσκονται στην αποκλειστική αρμοδιότητα των στρατιωτικών αρχών.
    Μέχρι τώρα, δεν φαίνεται ότι θα υπάρξει ένα τέλος σε αυτήν την μάχη του νερού. Από την αρχή ο Σιμόν Πέρες, ως υπουργός Εξωτερικών, μετά την υπογραφή της Συνθήκης του Όσλο, ισχυριζόταν ότι το κείμενο της Συνθήκης, έδινε στο Ισραήλ το δικαίωμα να κατέχει το 73% της γης, το 80% των υδάτινων πηγών και το 97% των δυνάμεων ασφαλείας στα κατεχόμενα εδάφη. Συνολικά το Ισραήλ ελέγχει 930 εκατομμύρια κυβικά μέτρα, που βρίσκονται στα κατεχόμενα αραβικά εδάφη.
    Από το παράδειγμα του Ισραήλ φαίνεται καθαρά η σπουδαιότητα του νερού στις στρατηγικές και πολιτικές κινήσεις κάθε κράτους.

Συνεχίζετε...